ಮಲೆನಾಡಿನ ಮಹಾಮಾನವ ಕೋಟಾ ಶಿವರಾಮಕಾರಂತರು ೧೦.೧೦.೧೯೦೨ರಂದು ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲೆ ನೃತ್ಯ-ಅಭಿನಯ ಕಲೆಯನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ನಡೆದಾಡುವ ವಿಶ್ವಕೋಶ ಬಿರುದಾಂಕಿತ ಈ ಅಸಾಧಾರಣ ವ್ಯಕ್ತಿಶಕ್ತಿಯು ಯಾವೊಂದು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪದವೀಧರ, ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವೀಧರ ಅಥವ ಪಿ.ಹೆಚ್‌ಡಿ. ಪದವೀಧರರಲ್ಲ. ಲೋಯರ್ ಸೆಕೆಂಡರಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಕಲಿತು ಎಂಟು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿಂದ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೆಟ್ ಪಡೆದರು! ಕಾರಂತರು ತಮ್ಮ ಅಕ್ಷರ ತಪಸ್ಸಿನ ಫಲದಿಂದಾಗಿ ರಚಿಸಿದ ಮೂಕಜ್ಜಿಯ ಕನಸುಗಳು ಕೃತಿಗೆ ದೊರಕಿದ ವರವೇ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ! ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೂಲಕ ಕರುನಾಡ ಕಂದಮ್ಮಗಳಿಗೆ ಕತೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ರಂಜಿಸಿದರು. ’ತರಂಗ’ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯ ಬಾಲವನದಲ್ಲಿ ಕಾರಂತಜ್ಜ ಅಂಕಣದ ಮೂಲಕ ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರೀತಿ ಪಡೆದರು! ಹಿಂದೂ ದೇಶದ ಸನಾತನ ಧರ್ಮ ಪರಂಪರೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಾಗರಿಕತೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪೌರಾಣಿಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಕ್ಕಳ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇವರಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಬಹುಶಃ ಮತ್ತ್ಯಾವ ಸಾಹಿತಿಯು ಪಡೆದಿಲ್ಲ! ೨೫ವರ್ಷ ಕನ್ನಡ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಳೆಯರಿಗೆ ನೂರಾರು ಕಥೆಗಳು ಪ್ರಕಟಗೊಂಡವು. ಕಾರಂತಜ್ಜನಿಗೆ ಮಕ್ಕಳೆಂದರೆ ಪ್ರಾಣ ಯಕ್ಷಗಾನವೆಂದರೆ ಪಂಚಪ್ರಾಣ. ಕಳೆದ ೫೦ವರ್ಷದಿಂದಲೂ ಪ್ರಪಂಚಾದ್ಯಂತ ಪಸರಿಸಿರುವ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕರು ಕಾರಂತರ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ/ಪರೋಕ್ಷ ಶಿಷ್ಯವೃಂದವೆ ಹೌದು! ಆದಿಕಲೆ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಹುಟ್ಟು ಕಲಾವಿದ ಕಾರಂತರ ಪುತ್ಥಳಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತ ಕರಾವಳಿಯ ಶ್ರೇ(ಜೇ)ಷ್ಠಕಲೆ ಯಕ್ಷಗಾನವಿದ್ಯೆ ಕಲಿತ ಏಕಲವ್ಯರ ಸಂಖ್ಯೆ ಅಪಾರ.ಕಡಲ ಕವಿಪುಂಗವರ ಕೃತಿಗಳು:- ೨ಕವನಸಂಕಲನ, ೪ಕಥಾಸಂಕಲನ, ೪೦ಕಾದಂಬರಿ, ೨೯ನಾಟಕ, ತಲಾ೬ಹರಟೆ-ವಿಡಂಬನೆ-ಪ್ರವಾಸಕಥನಗಳು. ೨ಆತ್ಮಕಥನ, ೧ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ, ೯ಪ್ರಬಂಧ, ೭ವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ೮ವಯಸ್ಕರ ಶಿಕ್ಷಣ, ೧೨ಮಕ್ಕಳಶಿಕ್ಷಣ, ೩ಸಂಪಾದಿತ, ೪ವಿಶ್ವಕೋಶ, ೧೫ಅನುವಾದ, ೧೮೫ಮಕ್ಕಳಸಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರೆ-೨೧.
ಮಕ್ಕಳ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೂತನ ದಾಖಲೆ ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ಯಶಸ್ವಿ ಆದದ್ದು ದೊಡ್ಡ ಚರಿತ್ರೆ! ಇವರ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಕೈಂಕರ್ಯಕ್ಕೆ ದೊರಕಿದಪುರಸ್ಕಾರಗಳು:ಜ್ಞಾನಪೀಠ,ಪದ್ಮಭೂಷಣ,ಪಂಪಪ್ರಶಸ್ತಿ,ಕೇಂದ್ರಸಾಹಿತ್ಯಅಕ್ಯಾಡೆಮಿ ರಾಜ್ಯಸಾಹಿತ್ಯಅಕ್ಯಾಡೆಮಿಪ್ರಶಸ್ತಿ, ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವಪ್ರಶಸ್ತಿ, ನಾಡೋಜಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಕಡಲತೀರದಭಾರ್ಗವ, ರಾವ್‌ಬಹದ್ದೂರ್ ಮುಂತಾದ ಬಿರುದುನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಲೇಖನ-ಯಕ್ಷಗಾನ ಇವೆರಡನ್ನೂ ವೃತ್ತಿ-ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಆಗಿಸಿಕೊಂಡ ಹೋರಾಟಗಾರ ಕನ್ನಡಸರಸ್ವತಿಯ ವರಪುತ್ರ. ಕಾರಂತರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಾಕಾರಗಳು ಕಥೆ ಕವನ ಕಾದಂಬರಿ ನಾಟಕ ಮಕ್ಕಳಸಾಹಿತ್ಯ ಅನುವಾದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಮಾಜಮುಖಿ ಬರವಣಿಗೆ ಮೂಲಕ ನವೋದಯ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಚಳುವಳಿಗೆ ಕಾರಂತರ ಕೊಡುಗೆ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದು. ಬಳುವಳಿ ಪೂರಕವಾದ ೪೨ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಪೈಕಿ ೫ಸಿನಿಮಾಗಳಾಗಿವೆ:- ಚೋಮನದುಡಿ, ಬೆಟ್ಟದಜೀವ, ಕುಡಿಯರಕೂಸು, ಚಿಗುರಿದಕನಸು, ಮೂಕಜ್ಜಿಯಕನಸುಗಳು.
ಕನ್ನಡ ಸಿನಿಮಾಲೋಕ ’ಚಂದನವನ’ ಚರಿತ್ರೆಯ ಪಿತಾಮಹ ಕಾರಂತರು! ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ’ಡೊಮಿಂಗೊ’ ಎಂಬ ಸೈಲೆಂಟ್ ಫಿಲಂ ನಿರ್ಮಿಸಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿ ಅಭಿನಯಿಸಿ ಭಾರತೀಯ ಬೆಳ್ಳಿತೆರೆಗೆ ಮಹತ್ತರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಕನ್ನಡಿಗ! ೧೯೩೧ರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಚೊಚ್ಚಲ ಮೂಕಿ ಚಿತ್ರ ’ಭೂತರಾಜ್ಯ’ ನಿರ್ಮಿಸಿ, ನಿರ್ದೇಶಿಸಿ, ನಟಿಸಿದ ಸ್ಯಾಂಡಲ್‌ವುಡ್‌ನ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಚಿತ್ರ್ಯೋದ್ಯಮಿ! ಇವರ ನಂತರ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಪಿತಾಮಹ ಗುಬ್ಬಿ ವೀರಣ್ಣನವರು ಕನ್ನಡದ ಎರಡನೆ ಮೂಕಿಚಿತ್ರ ’ಹರಿಮಾಯ’ ಸಿನಿಮಾ ಬೆಳ್ಳಿತೆರೆಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದರು. ಇಂಥವರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗವು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದುದು ಸ್ವರ್ಣ ಇತಿಹಾಸ!
ಅಗಾಧ ಪರಿಸರ ಪ್ರೇಮಿ ಕೆ.ಶಿವರಾಮಕಾರಂತರು ಹಸಿರೇ ಉಸಿರು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿದರು. ಮರ ಕಡಿಯಲೇಬಾರದು ಎಂಬ ಧೃಢ ನಿರ್ಧಾರದಿಂದ ಗಿಡ-ಮರ ಅಪ್ಪಿಕೋ ಚಳುವಳಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು! ಕ್ರಾಂತಿದಾಯಕ ಚಳುವಳಿಯ ರೂವಾರಿಯಾಗಿ ನಾಡಿನಾದ್ಯಂತ ಬೃಹತ್ ಮುಷ್ಕರದ ನವ ಸಮುದಾಯವನ್ನೆ ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿದರು. ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ನಿಷ್ಠುರ ಎದುರಿಸಿಯೂ ಲಕ್ಷಾಂತರ ವೃಕ್ಷಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದ ನೈಜ ಪರಿಸರವಾದಿ ಇವರು!
ಶಿವರಾಮಕಾರಂತರ ಕರ್ಮಭೂಮಿ ಪುತ್ತೂರಿನ ’ಕಾರಂತಬಾಲವನ’ ಇತಹ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಬಹಳಷ್ಟಿವೆ. ಕಾರಂತ ಕಲಾಗ್ಯಾಲರಿ, ಗ್ರಂಥಾಲಯ, ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ನಾಟ್ಯಶಾಲೆ, ಯಕ್ಷಗಾನ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದ ತರಬೇತಿಶಾಲೆ, ರಂಗ ಮಂದಿರ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಲಾಮಂದಿರ, ಕ್ರೀಡಾಮೈದಾನ, ಉದ್ಯಾನವನ, ಹಾಗೂ ಈಜುಕೊಳ. ರಾಜ್ಯದ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲು ಇವರ ಹೆಸರಿನ ರಸ್ತೆ, ವೃತ್ತ ಹಾಗೂ ಬಡಾವಣೆಗಳು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನಾಮಕರಣಗೊಂಡಿದೆ. ಹತ್ತಾರು ದೇಶಸುತ್ತಿ ನೂರಾರು ಕೋಶಓದಿದ ಕಾರಂತಜ್ಜ ೯೫ ವಸಂತಋತು-ಯುಗಾದಿಸಂವತ್ಸರ ಕಂಡುಂಡು ಅರ್ಥ ಪೂರ್ಣ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಬದುಕುಸಾಗಿಸಿ ಸಾರ್ಥಕ ಜೀವನದ ಸಮರ್ಥ ಕನ್ನಡ ಕುಲಪುರೋಹಿತ ೯,೧೨.೧೯೯೭ರಂದು ಇಹಲೋಕ ತೊರೆದಾಗ ನಾಡುನುಡಿ,ಸಾಹಿತ್ಯ,ಜನಕೋಟಿಗೆ ಭರಿಸಲಾರದ ನಷ್ಟ ಉಂಟಾದರೂ ಇಂಥ ಮಹನೀಯರು ಅಜರಾಮರ! ಕಾರಂತರ ನೂರಾರು ಚಿಂತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಉದಾಹರಣೆ:-
೧)ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಆಸ್ತಿ ಮಾಡಬೇಡಿ, ಮಕ್ಕಳನ್ನೇ ಆಸ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿರಿ.
೨)ನಾನು ದೇವರನ್ನು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ನೋಡಿಲ್ಲ. ನನಗೆ ಯಾವುದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲವೊ ಅದನ್ನು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ. ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸರು ನಂಬಿದ್ದರು, ಅದನ್ನು ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಕಂಡುಕೊಂಡರು. ನನಗೆ ರಾಮ ಎಂದರೆ ರಾಜಾರವಿವರ್ಮ ಬರೆದ ಚಿತ್ರ. ಕೃಷ್ಣ ಎಂದರೆ ಗುಬ್ಬಿವೀರಣ್ಣನವರ ಕೃಷ್ಣಲೀಲಾ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದೇನೆ.
೩)ಸಾಹಿತಿಗೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ-ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಪಾತ್ರವೇನೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ತಾನು ಲೋಕೋದ್ಧಾರಕ ಎಂಬ ಭಾವನೆಬೇಡ. ಆತನೂ ಎಲ್ಲರಂತೆ ಬದುಕಿನ ಬಗ್ಗೆ ಅನುಭವ ಮಾತ್ರ ಹೇಳುವ ಮನುಷ್ಯ. ಪರಿಹಾರ ಸೂಚಿಸೊಲ್ಲ ಆತ ಬರೆದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಮಹಾನುಭಾವ ಆಗೋಲ್ಲ. ಏನನ್ನೂ ಬರೆಯದವರೂ ದೊಡ್ಡ ಕೆಲಸಗಳನ್ನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಮರವು ತಾನಾಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಮನುಷ್ಯನು ತಾನಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲಾರ. ನನ್ನಬದುಕು ಪ್ರಾರಂಭಆಗುವುದಕ್ಕೆ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲೇ ಜೀವರಾಶಿ ಇಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿದರೆ ಸಾಕು.
ಕಾರಂತರ ಬಗ್ಗೆ ಗಣ್ಯರು ಹೇಳಿದ್ದು
ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯ:-ಕಾರಂತರು ನಮ್ಮ ತಲೆಮಾರಿನ ಕನ್ನಡದ ಕ್ರಾಂತಿಪುಷರಲ್ಲೊಬ್ಬರು. ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಅಳವಡದ ಕಲೆಯಿಲ್ಲ. ಇವರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಓದಿ ಮೆಚ್ಚಿರುವ ಅನೇಕ ಕನ್ನಡಿಗರಲ್ಲಿ ನಾನೂಒಬ್ಬ. ಹತ್ತಿರದಿಂದಲೂ ಇವರ ಬಹು ಮುಖ ಕಾರ್ಯೋತ್ಸಾಹ ವೀಕ್ಷಿಸಿ ಬೆರಗಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಇವರ ಪರಿಚಯ ಭಾಗ್ಯಪಡೆದು ನನ್ನಅನುಭವ ಆನಂದಗಳನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಇವರ ಬರವಣಿಗೆ ಬೆಳೆದಂತೆಲ್ಲಾ ಸಹಾನುಭೂತಿಶಕ್ತಿಯೂ ಬೆಳೆದುಬಂದಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ವಿಚಾರಪರರಾದ ಇವರದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಳುವೆಯೇಬೆಳಕು.
ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರತೇಜಸ್ವಿ:- ರಾಷ್ಟ್ರಕವಿ ಕುವೆಂಪುರವರ ಕಲಾಸೃಷ್ಟಿ, ರಾಮಮನೋಹರ್ ಲೋಹಿಯಾರ ತತ್ವಚಿಂತನೆ, ಕಾರಂತರ ಜೀವನದೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಬದುಕಿನ ಪ್ರಯೋಗಶೀಲತೆ. ಇವುಗಳು ನನ್ನ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚನೆಯ ಮೇಲೆ ಗಾಢ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟು ಮಾಡಿರುವಂಥವು. ಬಹುಶಃ ಮುಂಬರುವ ಲೇಖಕರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಚೈತನ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಆಗಬಲ್ಲಂಥವು ಈ ಮೂರೇ ಸತ್ವಗಳು.
ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣಅಡಿಗ:-ಶಿವರಾಮಕಾರಂತರನ್ನು ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡುವುದೂ ಒಂದೇ, ನೇಸರನನ್ನು ಸೊಡರಿನಿಂದ ತೋರಿಸುವುದೂ ಒಂದೇ.
ಜಿ.ಎಸ್.ಶಿವರುದ್ರಪ್ಪ:-ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ಕಡಲಿನ ನಡುವೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಚೈತನ್ಯವು ಕಡಲಿನಷ್ಟೆ ವಿಸ್ತಾರದ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿರಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಾರಂತರ ನಿಧನದಿಂದ ಉಜ್ವಲವಾದ ಸೃಜನ ಪರಂಪರೆಯ ಒಂದು ತಲೆಮಾರಿನ ಮುಕ್ತಾಯದ ಶೂನ್ಯದೊಳಕ್ಕೆ ನಾವು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಾ.ಮಾ.ನಾಯಕ:-ಯಾವ ಮಾನದಂಡದಿಂದ ಅಳೆದರೂ ಕಾರಂತರು ವಿಶ್ವಲೇಖಕರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಬಲ್ಲವರು!
